طرح ابطال دائمی گواهینامه رانندگان متخلف

گزارش «جام جم» از آمادگی مجلس برای وضع مجازات های جدید

نویسنده: پوران محمدی

گروه جامعه روزنامه جام جم- اگر شما هم جزو آن دسته از رانندگانی هستید که وقتی پایتان به پدال گاز خودرو می رسد، دیگر به تنها چیزی که فکر می کنید ویراژ دادن و لایی کشیدن بین خودروهای دیگر در بزرگراه ها و حتی جاده های پر پیچ و خم است، آن هم فقط به این دلیل که می خواهید تنها دقایقی زودتر به مقصد برسید بدون این که حتی لحظه ای فکر کنید که با این کارتان چگونه با زندگی خود و دیگران بازی می کنید و در این راه حتی نگرانی از جریمه شدن، توقیف چند روزه خودرو و باطل شدن گواهینامه هم نمی تواند شما را از حرکات مخاطره آمیز هنگام رانندگی باز دارد، بدانید در آینده نزدیک این عشق شما به سرعت و هیجان برایتان خیلی گران تمام خواهد شد، چراکه دیگر کار با یک جریمه چند هزار تومانی و توقیف چند روزه خودرو تمام نمی شود و قرار است شما تا چند ماه و حتی چند سال از حق رانندگی محروم شوید!
محرومیت های اجتماعی از جمله محرومیت چند ماهه تا چند ساله پیشنهادی است که از سوی مسوولان راهنمایی و رانندگی برای برخورد با رانندگان متخلفی که مرتکب تخلفات حادثه ساز از جمله سرعت غیرمجاز می شوند، مطرح شده و به نظر می رسد مجلس نیز این آمادگی را دارد که در صورت طرح این موضوع در قالب لایحه، آن را مورد بررسی ویژه قرار دهد. 
    
400 هزار تصادف جاده ای در سال
سالانه بیش از 400 هزار تصادف جاده ای در ایران روی می دهد و همین آمار، کشورمان را در ردیف اول حوادث مرگ بار جاده ای جهان قرار داده است. این در حالی است که در این 400 هزار تصادف جاده ای در سال، روزانه بیش از 70 نفر و سالانه بیش از 20 هزار نفر در جاده ها کشته می شوند و شمار هموطنانی که در این حوادث دچار نقص عضو، معلولیت و جراحت های شدید یا سطحی می شوند، از 200هزار مورد هم می گذرد!
این یعنی هر سال در ایران یک زلزله درست مثل زلزله بم، حتی با تلفاتی بیشتر می آید و به اندازه یک جنگ تحمیلی 8 ساله مجروح و معلول بر جای می گذارد؛ حوادثی که سالانه 400هزار میلیارد تومان خسارت به کشور تحمیل می کند.
اما آمارهای اعلام شده از سوی مراجع ذی ربط در خصوص آمار تصادفات و حوادث رانندگی طی سال های اخیر بیانگر این است که بخش قابل توجهی از تصادفات و حوادث رانندگی در شهرها و جاده های کشور بیش از این که به دلیل وضعیت نامطلوب جاده ها و عدم ایمنی خودروها باشد همچنان ناشی از بی احتیاطی رانندگان و تخطی آنها از سرعت مجاز رخ می دهد؛ به طوری که متولیان حوزه ترافیک و تصادفات حدود 70 درصد تصادفات رانندگی را ناشی از خطاهای انسانی عنوان می کنند. عاملی که بر اساس آخرین آمار پلیس راه در سفرهای نوروزی امسال همچنان در رتبه اول تخلفات رانندگان ایرانی است و به نظر می رسد با وجود اقدامات ویژه پلیس از جمله توقیف خودرو، ابطال گواهینامه و حتی افزایش مبلغ جریمه سرعت غیرمجاز اگرچه در کل موجب کاهش آمار تصادفات در جاده ها شد، اما همچنان سرعت غیرمجاز به عنوان عامل اصلی تصادفات رانندگی قربانی می گیرد. 
    
عشق سرعت ها در فهرست بیماران روانی؛ سوئیس سوئیس از جمله کشورهایی است که تجربه موفقی در زمینه کنترل تخلفات حادثه ساز رانندگی و کاهش رشد تصادفات داشته، اما روش مسوولان این کشور در برخورد با تخلفات مخاطره آمیز رانندگی از جمله سرعت غیرمجاز و حرکات نمایشی، راهکار جالب و موثری بوده است، در این کشور، راننده ای که تعداد تخلفات رانندگی اش از یک حد مجاز در سال بیشتر باشد، به عنوان بیمار روانی از رانندگی محروم می شود.
در آمریکا نیز در کنار چنین برخوردهای شدید و قاطعی، نظام نمره منفی نیز تخلفات رانندگان را کنترل می کند؛ به این معنا که هر یک از تخلفات به تنهایی برای تعلیق یا ابطال گواهینامه کافی نیست، اما در صورتی که چند تخلف با هم یا پشت سر هم رخ دهد، نمره منفی تخلفات به همراه تاریخ در پرونده آنها ثبت خواهد شد و در صورتی که حد نصاب نمره به 11 یا بیشتر برسد، به فرد خاطی از طریق پست اطلاع داده می شود که گواهینامه اش معلق شده و او موظف است طی 10 روز گواهینامه خود را به پلیس تحویل دهد. 
   
سرعت غیرمجاز همچنان در صدر  

اگرچه رعایت قوانین و مقررات رانندگی از سوی 95 درصد رانندگان و حضور موثر ماموران پلیس راه، نیروهای راهداری، اورژانس و هلال احمر در تمامی محورهای مواصلاتی کشور از جمله دلایل کاهش 15 درصدی تصادفات، 10 درصدی مرگ ها و 30 درصدی مجروحان تصادفات رانندگی در نوروز امسال بوده، اما بر اساس آمارهای پلیس راه مهم ترین دلایل وقوع تصادفات رانندگی در نوروز امسال تخطی از سرعت مجاز با 7/29 درصد همچنان در صدر تخلفات رانندگی بوده است و درحالی که تدابیر کنترلی همچون افزایش مبلغ جریمه های رانندگی که نمونه آن در نوروز امسال از سوی راهنمایی و رانندگی اعمال شد و مبلغ جریمه تخلف سرعت غیرمجاز در جاده ها به 35 هزار تومان افزایش یافت نیز در این زمینه نتوانست آنچنان که باید به عنوانی اهرم بازدارنده از کارایی لازم برخوردار باشد.
فرمانده پلیس راه کشور در گفتگو با «جام جم»، سرعت غیرمجاز را عامل 40 درصد تصادفات رانندگی در جاده های کشور عنوان می کند و با اشاره به اقداماتی که در حوزه مهندسی راه می توان برای بهبود و کنترل وضعیت سرعت رانندگی در جاده ها اعمال کرد، می گوید: در حوزه مهندسی راه می توان از اقداماتی همچون آرام سازی معابر، اصلاح هندسی و به کارگیری ابزار و تجهیزات مهندسی که سرعت را محدود می کند، بهره گرفت که اجرای این امور درجاده ها به عهده وزارت راه و در شهرها این وظیفه شهرداری هاست و در بخش تجهیزات الکترونیک نیز برنامه تجهیز تمامی جاده های کشور به دوربین های ثبت سرعت در دستور کار است که بر این اساس اخیرا کریدور تهران مشهد به این دوربین ها مجهز شده است. وی معتقد است هرچه سرعت بالامی رود شدت حوادث رانندگی و بویژه احتمال فوت در این حوادث نیز بیشتر می شود. سرهنگ اسماعیلی نیز معتقد است؛ افزایش جریمه ها صرفا نمی تواند حالت بازدارندگی از تخلفات رانندگی از جمله سرعت غیرمجاز که بخش قابل توجهی از تصادفات رانندگی به این دلیل رخ می دهد، داشته باشد.
فرمانده پلیس راه کشور تاکید می کند: افزایش جریمه سرعت غیرمجاز، توقیف خودرو و گواهینامه و حتی ثبت تخلف در پرونده، همگی می توانند به عنوان عوامل بازدارنده در بروز تخلفات محسوب شوند اما در کنار این موارد نیازمند این هستیم که فرهنگ جامعه را به گونه ای تغییر دهیم و در این زمینه اطلاع رسانی کنیم که رانندگان به این واقعیت برسند که عبرت گرفتن از بعضی تجربه های تلخ که برخی رانندگان با آن روبه رو می شوند، صدها بار بهتر از این است که تک تک بخواهند این خطاها را مرتکب شوند که گاه به بهایی گزاف برای آنها تمام می شود. 
فرمانده پلیس راه کشور از طرح پیشنهادی مبنی بر وضع مجازات های جدیدی علاوه بر اخذ جریمه برای برخی تخلفات حادثه ساز رانندگی از جمله سرعت غیرمجاز خبر می دهد که در صورت تصویب در مجلس بر اساس آن، محدودیت موقت و دائمی از رانندگی طی چند ماه تا چند سال در انتظار متخلفان خواهد بود. 
   
افزایش جریمه، دیگر جواب نمی دهد به نظر می رسد نگرانی از آمار بالای تصادفات و تلفات حوادث رانندگی تنها دغدغه مسوولان راهنمایی و رانندگی و کارشناسان حوزه حمل و نقل و تصادفات نبوده بلکه این موضوع نگرانی و حساسیت ویژه نمایندگان مجلس را نیز برانگیخته است.
سیدجواد زمانی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «جام جم» ضمن ابراز نگرانی از این که آمار تلفات و خسارات ناشی از تصادفات رانندگی در کشورمان با تلفات یک زلزله مهیب که در آن چند هزار نفر از مردم کشته می شوند، برابری می کند، معتقد است: صرفا با افزایش جریمه ها و جریمه کردن رانندگان متخلف نمی توان فرهنگ سازی کرد، چراکه تجربه این سال ها نشان داده حتی اگر جریمه سرعت غیرمجاز به بالای 50 هزار تومان هم برسد، باز هم مشکل را حل نمی کند.
وی با تاکید براین که البته نمی توان از تاثیر افزایش جریمه نیز گذشت، اظهار می کند: باید سازوکارهای ویژه ای برای محرومیت های اجتماعی برخی رانندگان قانون گریز که با عدم رعایت قوانین و مقررات رانندگی جان خود و دیگران را به مخاطره می اندازند، در نظر گرفته شود که به عنوان نمونه بر اساس نوع تخلف، مجازات آنها می تواند از چند ماه تا چند سال محرومیت از رانندگی باشد. زمانی با تاکید بر ضرورت بهره گیری از تجارب دیگر کشورهایی که در کنترل آمار تصادفات و تلفات رانندگی موفق بوده اند، می گوید: هم اکنون بسیاری از کشورهای دنیا حتی بیش از ما خودرو دارند، اما میزان تصادفات آنها بسیار کمتر از کشور ماست، اما آیا این کشورها صرفا با افزایش جریمه ها به کاهش آمار تلفات و تصادفات و قانونمند کردن رعایت قوانین و مقررات رانندگی رسیده اند؟ 
وی با اشاره به ضرورت همکاری و اقدامات ویژه وزارت راه برای رفع مشکلات و نقاط حادثه خیز جاده های کشور بر ضرورت اقدامات سختگیرانه تر برای صدور گواهینامه رانندگی و تعیین صلاحیت متقاضیان رانندگی از سوی راهنمایی و رانندگی تاکید می کند. 
    
محرومیت ها در انتظار عشق سرعت ها 
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره پیشنهاد مطرح شده از سوی مسوولان راهنمایی و رانندگی برای تعیین مجازات های سختگیرانه تر مبنی بر برخورد با رانندگانی که مرتکب تخلفات رانندگی حادثه ساز از جمله سرعت غیرمجاز می شوند، تاکید می کند: طی جلسات مشترکی که با راهنمایی و رانندگی داشته ایم، چنین پیشنهادی مطرح شده و با توجه به اراده ای که در مجلس وجود دارد در صورتی که این پیشنهاد در قالب لایحه به مجلس ارسال شود، پس از بررسی های کارشناسی امیدواریم تصمیمات جدی در زمینه برخورد با تخلفات حادثه ساز رانندگی به تصویب برسد. 
اگرچه نمی توان از نقش موثر افزایش جریمه های رانندگی به عنوان یکی از راهکارهای اصلی و اهرم های بازدارنده قوی در ارتکاب تخلفات رانندگی غافل شد، اما واقعیت این است که این راهکار نیز شاید تا مدتی پاسخگو باشد و باید با بهره گیری از تجربیاتی که دیگر کشورهای موفق در کنترل آمار تصادفات و تلفات جانی حوادث رانندگی به آن دست یافته اند، راهکارهای جدیدتری را نیز تجربه کرد، راهکارها و روش های تازه ای که به نظر می رسد این بار مسوولان راهنمایی و رانندگی و مجلس عزم جدی برای اجرای آن دارند.